Ngaben massal Padangbai

Padangbai is voor ons bekend terrein. Hier waren we 4 jaar geleden ook voor een korte stop van Australië op weg naar huis. We checken in bij Puri Rai, een prima hotel aan de kade van het kleine havenplaatsje waar de meeste toeristen alleen komen om op de boot te stappen naar de Gili's. Ons plan is om een paar dagen bij te komen, te niksen en een nieuw plan te maken. Maar zoals altijd loopt het anders....

Nu hebben we al een paar keer ongelooflijke mazzel gehad door steeds op een plek te zijn waar iets bijzonders gebeurde maar waar we nu in belanden overtreft echt alles. Padangbai maakt zich namelijk op voor een hele bijzondere, massale Hindoeistische ceremonie die eens in de 7 jaar plaatsvindt. En dat is om precies te zijn morgen! 

We weten niet precies wat er gaat gebeuren maar wel dat het een ceremonie is voor heel Padangbai. Dat iedereen die hier geboren is, terugkomt om het samen met de familie te vieren. Dat er morgen geen boten varen en de meeste winkels dicht zijn. En dat wij veel geluk hebben. 

Op de dag van de ceremonie, terwijl wij zitten te ontbijten, zien we groepen mensen over de kade lopen met manden of schalen vol met offers. Iedereen draagt een sarong en een sjerp (selendang). De vrouwen dragen daarboven een kanten blouse (kebaya). De mannen hebben een udeng op hun hoofd, een op een speciale manier gevouwen doek. Jan en ik bespreken hoe we vandaag met respect getuige kunnen zijn van dit feest. In ieder geval niet door in onze korte broek overal doorheen te banjeren. Ik besluit om mijn mooiste jurk aan te trekken en Jan gaat op onderzoek uit. 

Na een tijdje hoor ik gammelan muziek. Oh jee, het gaat beginnen maar waar is Jan? Langzaam komt het dichterbij, een optocht van joelende mensen rondom een megagrote 'olifantenvis' die wordt gedragen door een grote groep jonge mannen. En in die menigte zie ik ineens ook Jan lopen, foto's makend, gekleed in sarong en selendang met een udeng op z'n hoofd. Volledig geïntegreerd!

Hiermee begint voor ons een hele bijzondere dag. We gaan op in het feest en kijken naar de rituelen. Jan en ik zijn elkaar regelmatig kwijt. Hij maakt foto's en ik heb continu aanspraak. En zodoende begin ik steeds meer te snappen waar het vandaag om gaat. 

Laat ik proberen te vertellen wat ik ervan heb begrepen. Het gaat hier om een Ngaben, een massale crematie ceremonie. De Hindoes begraven hun overledenen in eerste instantie vaak wel, maar dat is tijdelijk. Als ze genoeg geld hebben gespaard plannen ze de crematieceremonie. Want pas als het lichaam is verbrand kan de ziel eruit, naar het Nirwana. Dit is de kostbaarste ceremonie die ze hebben dus kan het voorkomen dat iemand jaren in de grond ligt voordat er genoeg geld is gespaard voor de crematie. In Padangbai wordt eens in de 7 jaar een massale Ngaben georganiseerd. Het is financieel een stuk voordeliger om hieraan mee te doen. 

Aan de Ngaben van vandaag doen 117 doden mee. Deze zijn al opgegraven en twee dagen geleden in familiekring verbrand. Vandaag dus de ceremonie die start als een grote groep mannen luid joelend een speciale kist (lembu) richting de zee draagt. Zo'n kist heeft altijd een dierlijke vorm, afhankelijk van de Hindoeistische groep waar je bij hoort, maar omdat het vandaag om een gemengde crematie gaat, heeft de kist de vorm van een olifant met vissenlijf, wat staat voor eenheid in verscheidenheid. 

Een andere groep draagt een hoge toren (bade), waarin normaal gesproken het dode lichaam ligt. Nu ligt er een pop, als symbool voor de lichamen, en is de toren gevuld met 117 pakketjes met de asresten van de overledenen en nog heel veel persoonlijke spullen, kleding en offers. Er zitten trouwens ook nog 2 levende mensen in, wellicht om de doden te bewaken. 

De twee groepen dragen de grote, zware  bouwwerken, onder begeleiding van gamelan muziek met veel geschreeuw door de straten, over het strand, in het water. Ze springen, gillen, draaien en keren om de boze geesten in de war te brengen en ook de dode zielen zelf, zodat ze de weg terug niet meer kunnen vinden. (Ngaben massal Padangbai, filmpje van vandaag met op 1:51 rechts een glimp van Jan)

Na een hele tijd arriveren de groepen bij de crematiegrond. De olifantvis-kist wordt op een soort overdekt podium gezet. De 'lichamen' en alle spullen worden stuk voor stuk uit de toren geladen via een bamboe trap en vervolgens weer in de olifantvis geladen via diezelfde trap. Een ritueel dat uren duurt. Ondertussen wordt er vanalles omgeroepen en muziek gemaakt. Mensen zitten, lopen heen en weer. Er zijn stalletjes met eten. Er wordt zelfs gegokt.

Als dan eindelijk alles in de olifantvis is geladen volgen er nog allerlei rituelen. Mensen lopen eromheen met foto's van de overledenen en leggen offers neer. En dan aan het einde van de middag is het zo ver. De enorme olifantvis wordt in de fik gestoken. Een heel groot vuur, de olifantvis inclusief de overkapping storten in elkaar en er blijft een zwarte massa over. Niemand is verdrietig, nee integendeel, dit is een hele heuglijke dag want de dode zielen kunnen nu eindelijk naar hun plekje in de hogere wereld om van daaruit wellicht te reïncarneren. Sommigen vertrekken nu, anderen blijven zitten om te bidden. 

Voor ons is het welletjes. We zijn de hele dag in de weer geweest. We laten de biddende ceremoniegangers achter ons en praten, diep onder de indruk, na over wat we hebben meegemaakt. De manier waarop de doden hier onderdeel blijven van het dagelijks leven heeft ons geraakt en geïnspireerd. 117 zielen zijn vandaag bevrijd en wij zijn een ervaring rijker.